🏒 Nadczynność Tarczycy U Dziecka Forum

Co więcej, ryzyko rozwoju niedoczynności tarczycy wzrasta wraz z naszym wiekiem. Natomiast nadczynność tarczycy może dotyczyć około 2% dorosłej populacji Polski, głównie kobiet w wieku od 20 do 40 lat. Sprawdź: Hashimoto – objawy, przyczyny, badania, leczenie. 15 objawów chorej tarczycy – niedoczynność i nadczynność tarczycy 3. Skutki nadczynności tarczycy w czasie ciąży. Możliwymi skutkami niekontrolowanej nadczynności tarczycy w czasie ciąży (niezależnie od jej przyczyny) są: przedwczesne odklejenie się łożyska, stan przedrzucawkowy, zastoinowa niewydolność serca, poród przedwczesny, poronienie. U dziecka może natomiast dojść do powikłań Nadczynność tarczycy – objawy. zaburzenia nastroju (drażliwość, niepokój, zaburzenia lękowe), aksamitna w dotyku skóra – jest ona gładka, ciepła, z cechami nadpotliwości, spadek masy ciała nieadekwatny do zwiększonego apetytu. W badaniu przedmiotowym uwagę może zwrócić drobnofaliste drżenie rąk, języka, w rzucie tarczycy Pomaga w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu i układu nerwowego. Istnieje wiele różnych rodzajów suplementów, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia tarczycy, takich jak jod, selen, cynk, żelazo, witamina B12 i kwas foliowy. Wyświetlanie 1–16 z 170 wyników. -13%. FT4. (stężenie wolnej tyroksyny) pmol/l. 11,8–24,6. Zbyt wysokie stężenie wskazuje na nadczynność tarczycy lub wczesne stadium zapalenia tarczycy typu Hashimoto. Takie wyniki pojawiają się także przy przyjmowaniu zbyt dużych dawek leków na niedoczynność tarczycy. Zbyt niskie stężenie może być spowodowane niedoczynnością osłabienie pracy serca. szybkie przemęczanie się organizmu. zmniejszenie siły mięśni. niedokrwistość. brak owulacji. obfite menstruacje. osłabienie stanu włosów. Nadczynność tarczycy może dawać również psychiczne objawy. Tarczyca a psychika mają ze sobą bardzo dużo wspólnego. Beksa31. olahh Dodane ponad rok temu, Re: Nadczynność tarczycy…. nad- lub niedoczynnosc tarczycy mozna zdiagnozowac okreslajac poziom tsh oraz t3 i t4. Warto zwrocic uwage na to, ze u kobiety starajacej sie o dziecko tsh powinno miec wartosc 1-1,5 (chociaz norma laboratoryjna jest zazwyczaj 0,5-5,0). Nadczynność u matki spowodowana chorobą Gravesa-Basadova, może wywołać również wystąpienie przełomu tarczycowego u noworodka. Na czym polega leczenie nadczynności tarczycy? Jeśli pacjent zaobserwuje u siebie objawy nadczynności tarczycy, powinien zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Pierwszym krokiem do unormowania wszystko o tarczycy i zaburzeniach w jej funkcjonowaniu. Nadczynność tarczycy powinien zdiagnozować lekarz, toteż autodiagnozy nikomu nie polecam, nie mniej jednak postaram się przybliżyć kwestie związane z tą dolegliwością, objawy, które mogą być dla Was alarmem, sygnałem, że nadeszła pora by udać się do lekarza i sprawdzić swój stan zdrowia i … stan tarczycy. aK46sPG. Logowanie Rejestracja Zdrowie Zdrowie w podróży Uwaga grypa! Ból Seniorzy Dolegliwości Alergologia Choroby pasożytnicze Choroby układu oddechowego Choroby wymagające interwencji chirurgicznej Choroby zakaźne Dermatologia Diagnostyka Endokrynologia i diabetologia Gastroenterologia Ginekologia Hematologia Kardiologia i angiologia Laryngologia Nefrologia i urologia Neurologia i psychiatria Okulistyka Onkologia Ortopedia i traumatologia Reumatologia Seksuologia Stomatologia Zatrucia Żywienie i diety Dietetyk radzi Diety dla zdrowia Diety w chorobie Choroby autoimmunologiczne Kontrowersje w żywieniu Nadwaga i otyłość Macierzyństwo Zanim zajdziesz w ciążę Ciąża Poród i połóg Karmienie piersią Opieka nad noworodkiem Dziecko Gdy zachoruje Żywienie Zdrowie i rozwój Wokół psychologii Szkoła, szkoła... Logopeda radzi Zdrowy styl życia Aktywny wypoczynek Uroda Psychologia Ona i On Rzuć palenie! Pies, kot i... O naszych pupilach Pierwsza pomoc W nagłych wypadkach Co warto wiedzieć Promocja zdrowia INSTYTUT PRAW PACJENTA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ Materiały prasowe Forum Zdrowia Artykuły Liczba artykułów: 15. Rozwój fizyczny dzieci i młodzieży Postęp medycyny, zwłaszcza ostatnich lat, przyczynia się wydatnie do utrzymania przy życiu każdego dziecka określanego jako dziecko ryzyka ciążowego lub okołoporodowego.... Porady Liczba porad: 1. Badania Liczba badań: 1. Kreatyna Kreatyna powstaje w wątrobie.... Książki Popularne Nadczynność tarczycy u dzieci nie jest często występującą chorobą – zdecydowanie częstsza jest niedoczynność tarczycy. Warto jednak mieć wiedzę na temat tego schorzenia, ponieważ może być ono przyczyną utraty masy ciała, trudności z koncentracją czy przyspieszonego wzrostu u dziecka. Jakie mogą być inne objawy nadczynności tarczycy u dziecka i jak można ją leczyć? Nadczynność tarczycy to zaburzenie jednego z ważniejszych ludzkich gruczołów dokrewnych. Wydzielane przez tarczycę tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3) odpowiedzialne są za szereg istotnych zjawisk, za przebieg procesów metabolicznych (takich jak wątrobowa produkcja glukozy), pobudzanie przemiany materii czy stymulację dojrzewania komórek nerwowych. Organizm człowieka funkcjonuje w pełni prawidłowo wtedy, gdy produkowane i uwalniane są optymalne ilości tarczycowych hormonów. Wtedy, gdy tarczyca uwalnia ich za mało, dochodzić może do niedoczynności tarczycy. Odwrotnym do niej stanem – czyli takim, gdzie w organizmie krążą zbyt duże ilości hormonów gruczołu tarczowego – jest z kolei nadczynność tarczycy. Czytaj: Niedoczynność tarczycy u dzieci - objawy, przyczyny, leczenie tarczycy u dzieci Hipotyreoza u noworodków: wrodzona niedoczynność tarczycy Nadczynność gruczołu tarczowego wystąpić może w dowolnym wieku – przede wszystkim spotyka się ją jednak u osób dorosłych. U młodszych pacjentów choroba ta również może się rozwinąć, jednak należy tutaj podkreślić, że nadczynność tarczycy u dziecka to rzadkie schorzenie – szacuje się, że występuje u około jednego na 10 tysięcy młodych pacjentów. Spis treści: Przyczyny nadczynności tarczycy u dzieci Rodzaje nadczynności tarczycy u dziecka Objawy nadczynności tarczycy u dzieci Przełom tarczycowy w przebiegu nadczynności tarczycy u dziecka Diagnostyka nadczynności tarczycy u dzieci Leczenie nadczynności u dzieci Przyczyny nadczynności tarczycy u dzieci Najczęstszą przyczyną tego, że dziecięca tarczyca produkuje i uwalnia zbyt duże ilości hormonów, jest choroba Gravesa-Basedowa. Jest to choroba autoimmunologiczna, która polega na tym, że układ odpornościowy produkuje swoiste przeciwciała, które stymulują gruczoł tarczowy do wydzielania hormonów. Choroba Gravesa-Basedowa spotykana jest częściej u dziewcząt, oprócz tego obserwuje się ją u dzieci, które cierpią na jakieś inne schorzenia autoimmunologiczne, takie jak np. cukrzyca typu 1 czy celiakia (lub ktoś w ich rodzinie choruje na te choroby) Czytaj: Cukrzyca u dzieci: cukrzyca typu 1, objawy i leczenie Innymi możliwymi przyczynami nadczynności tarczycy u dziecka mogą być także: zapalenie tarczycy, guzki tarczycy, choroby przysadki mózgowej (w tym przypadku do nadczynności gruczołu tarczowego może doprowadzić nadmierne wydzielanie przysadkowej tyreotropiny, czyli TSH, która stymuluje tarczycę do uwalniania jej hormonów), przyjmowanie preparatów hormonów tarczycy (zdarza się, że pacjent – np. z powodu niedoczynności tarczycy – zaczyna przyjmować tego rodzaju leki i ostatecznie okazuje się, że ich dawka jest dla niego zbyt duża). Ciekawym rodzajem nadczynności tarczycy jest noworodkowa postać choroby Gravesa-Basedowa. Problem ten pojawiać się może u noworodka wtedy, kiedy jego matka ma horobę Gravesa-Basedowa. W jej krwi – nawet w okresie remisji choroby – mogą znajdować się związane z tym schorzeniem przeciwciała, które mogą przechodzić do organizmu noworodka i ostatecznie doprowadzić do pojawienia się u niego symptomów nadczynności tarczycy. Rodzaje nadczynności tarczycy u dziecka Tak jak u osób dorosłych, tak i u dzieci wyróżnia się kilka rodzajów nadczynności tarczycy. Najczęstszym jest pierwotna nadczynność gruczołu tarczowego, która wynika z patologii dotyczących tego właśnie narządu – jako przykłady można tutaj podać wspomniane wcześniej guzki tarczycy czy chorobę Gravesa. O wtórnej nadczynności tarczycy u dziecka można z kolei mówić wtedy, kiedy za nadmierną ilość hormonów tarczycowych w organizmie odpowiadają dysfunkcje innych organów niż tarczyca – jest to problem dość rzadki i spowodowany może być np. gruczolakiem przysadki mózgowej produkującym TSH. Nadczynność tarczycy dzieli się również na jawną oraz utajoną. O jawnej jej postaci mówi się wtedy, kiedy u pacjenta pojawiają się typowe odchylenia (takie jak obniżony poziom TSH oraz podwyższone stężenia T3 i T4), którym towarzyszą objawy nadczynności gruczołu tarczowego. Zdecydowanie inaczej przebiega z kolei subkliniczna nadczynność tarczycy – w jej przypadku u pacjenta zwykle nie pojawiają się żadne objawy, a jednocześnie jedynym odchyleniem, które jest u nich wykrywane, jest nieco obniżony poziom TSH (wyniki badań T3 i T4 są w tej sytuacji zwykle w granicach normy). Objawy nadczynności tarczycy u dzieci Hormony tarczycy ogólnie można uznać za takie substancje, które przyspieszają metabolizm organizmu – można więc tutaj dość łatwo wywnioskować, jaki są skutki ich nadmiaru. Wśród objawów nadczynności tarczycy u dziecka wymieniane są: zwiększona potliwość, przyspieszone bicie serca, wahania nastroju (dziecko może stawać się bardzo drażliwe, może ono łatwo wpadać w złość czy odwrotnie, w napady płaczu), trudności ze snem (zazwyczaj w postaci bezsenności), problemy z koncentracją i uwagą, wzrost temperatury ciała, wzrost skurczowego ciśnienia tętniczego krwi (gdzie jednocześnie dochodzić może do spadku wartości ciśnienia rozkurczowego), tendencja do biegunek, spadek masy ciała (pojawiający się czasami nawet pomimo zwiększonego apetytu u dziecka), u dziewcząt, które dotychczas nie miesiączkowały, opóźnienie momentu wystąpienia pierwszego krwawienia; u tych natomiast pacjentek, które już rozpoczęły miesiączkowanie, w przebiegu nadczynności tarczycy pojawiać się mogą zaburzenia długości trwania cyklu – może on się stawać znacznie krótszy lub dłuższy niż przed zachorowaniem, zwiększona utrata włosów, nadruchliwość. W przypadku nasilonej nadczynności tarczycy u dziecka dochodzić może także do występowania wytrzeszczu gałek ocznych – stan ten określa się mianem orbitopatii tarczycowej i rozwija się on wskutek zapalenia tkanek miękkich oczodołu. Przełom tarczycowy w przebiegu nadczynności tarczycy u dziecka Organizm do pewnego momentu jest sobie w stanie poradzić z nadmiarem tarczycowych hormonów, w końcu jednak dochodzić może do wyczerpania jego zdolności kompensacyjnych i występować może przez to przełom tarczycowy. Jego przejawami są znacznego stopnia wzrost temperatury ciała, bardzo szybka czynność serca oraz wyjątkowego stopnia potliwość, biegunka oraz wymioty. Ogólnie przełom tarczycowy stanowi stan zagrożenia życia i wymaga udzielenia choremu pilnej pomocy medycznej. Diagnostyka nadczynności tarczycy u dzieci W diagnostyce nadczynności tarczycy u dzieci największe znaczenie mają badania laboratoryjne – do podstawowych należą w tym przypadku oznaczanie stężenia we krwi TSH, T3 oraz T4. Badania te mogą informować o tym, że pacjent może mieć nadczynność tarczycy, ich jednak tylko wyniki nie są w stanie wskazać na to, jaka jest przyczyna tego stanu. Z tego powodu do kompleksowej diagnostyki wymagane jest przeprowadzenie innych jeszcze analiz, takich jak np. oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwko receptorowi TSH czy przeciwko peroksydazie tarczycowej. Poza badaniami laboratoryjnymi, w diagnostyce nadczynności tarczycy u dziecka istotne jest także badanie palpacyjne tego narządu oraz USG tarczycy. Oba wymienione badania mogą wykazać obecność u pacjenta np. jakichś guzków w obrębie miąższu tarczycy. W razie wątpliwości diagnostycznych wykonana może zostać biopsja tarczycy – uzyskany podczas niej materiał przekazywany jest następnie do badań histopatologicznych. Leczenie nadczynności u dzieci W leczeniu nadczynności tarczycy u dzieci wykorzystuje się ogólnie trzy metody: farmakoterapię, leczenie jodem promieniotwórczym oraz zabiegi chirurgiczne. W przypadku pierwszej z wymienionych metod wykorzystywane są tzw. leki przeciwtarczycowe, których działanie doprowadza do zmniejszenia produkcji hormonów tarczycy. Drugą opcją jest wykorzystanie jodu promieniotwórczego. Komórki tarczycy wychwytują tę substancję, po czym zwyczajnie dochodzi do ich zaniku. Samo słowo „promieniotwórczy” nierzadko wzbudza przerażenie u rodziców, należy tutaj jednak podkreślić, że ogólnie leczenie uznawane jest za bezpieczne i w razie istnienia wskazań, jak najbardziej terapia taka może doprowadzić do ustąpienia nadczynności tarczycy u dziecka. Trzecią dostępną opcją terapeutyczną są wspomniane wcześniej zabiegi chirurgiczne. Wykorzystywane są one przede wszystkim wtedy, gdy inne opcje terapeutyczne – np. leczenie farmakologiczne – nie przynoszą poprawy lub też wtedy, gdy ze względu na stopień objawów nadczynności tarczycy konieczne jest uzyskanie jak najszybszej remisji choroby. Możliwe są w tym przypadku różne zabiegi, bo zarówno częściowa, jak i całkowita resekcja tarczycy. Warto tutaj jednak wspomnieć, że po takim zabiegu konieczna jest suplementacja hormonów tarczycy. Zaburzenia funkcji tarczycy u dzieci występują rzadziej niż u dorosłych. Mimo to stanowią bardzo istotny problem kliniczny ze względu na następstwa, które mogą powodować. Hormony tarczycy odgrywają ważną rolę na każdym etapie rozwoju dziecka, począwszy od wczesnego okresu płodowego. Wrodzona niedoczynność tarczycy jest objęta programem obowiązkowych badań przesiewowych prowadzonych w Polsce u wszystkich noworodków. Program obowiązkowych badań przesiewowych prowadzonycten wykrywa pierwotną wrodzoną niedoczynność tarczycy, ale nie pozwala na rozpoznanie niedoczynności wtórnej (podwzgórzowo-przysadkowej). Częstość występowania zaburzeń funkcji tarczycy rośnie wraz z wiekiem dziecka i jest największa w okresie dojrzewania płciowego. Po 10. zaznacza się też wyraźna przewaga płci żeńskiej. W tym czasie najczęstszą przyczyną dysfunkcji tarczycy jest autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy. Prezentowany artykuł omawia najważniejsze zagadnienia związane z rozpoznawaniem i leczeniem zaburzeń czynności tarczycy u noworodków, niemowląt i dzieci do lat sześciu. Nadczynność tarczycy Definicja Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) to zespół kliniczny spowodowany wzmożoną syntezą i uwalnianiem hormonów tarczycy, co prowadzi do wzrostu stężenia wolnej tyroksyny (fT4) i/lub wolnej trijodotyroniny (fT3). Tyreotoksykoza to zespół objawów związanych z nadmiarem wolnej tyroksyny (fT4) i/lub wolnej trijodotyroniny (fT3), których źródłem może być gruczoł tarczowy (nadmierna synteza lub nadmierne uwalnianie w przebiegu destrukcji miąższu tarczycy) lub zatrucie egzogenną tyroksyną (np. przedawkowanie leku) [1, 2].Częstość występowania U dzieci w wieku poniżej czterech lat nadczynność tarczycy występuje 1:1 000 000. Częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem i osiąga szczyt w okresie pokwitania. Do 10. jest podobna u obu płci, w okresie dojrzewania dziewczęta chorują 4–5 razy częściej niż chłopcy [3, 4, 5].Przyczyny Główną przyczyną nadczynności tarczycy u dzieci jest choroba Gravesa i Basedowa (stanowi około 60–80% zachorowań) [3, 5, 6]. Jest to choroba autoimmunizacyjna spowodowana obecnością przeciwciał stymulujących receptor dla TSH (anty-TSH-R), co powoduje nadmierną syntezę i wydzielanie hormonów tarczycy. Choroba Gravesa i Basedowa częściej występuje u dzieci z innymi chorobami autoimmunizacyjnymi oraz u dzieci z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku autoimmunizacyjnych chorób tarczycy [5]. Choroba Gravesa i Basedowa może współistnieć z cukrzycą typu 1, chorobą Addisona, bielactwem, toczniem rumieniowatym, reumatoidalnym zapaleniem stawów, miastenią, idiopatyczną małopłytkowością [7]. Zwiększoną częstość występowania opisano także u dzieci z zespołem Downa [8]. Ten sam mechanizm autoimmunizacji, który obserwujemy w chorobie Gravesa i Basedowa, jest przyczyną płodowo-noworodkowej autoimmunizacyjnej nadczynności tarczycy występującej u dzieci matek z aktywną chorobą Gravesa i Basedowa w ciąży lub matek po leczeniu radykalnym, u których utrzymują się przeciwciała anty-TSH-R mające zdolność do przechodzenia przez łożysko i stymulowania tarczycy płodu [5]. Przyczyny nadczynności tarczycy u dzieci [5]: Choroba Gravesa i Basedowa (najczęściej) Podostre zapalenie tarczycy Przemijająca autoimmunizacyjna noworodkowa nadczynność tarczycy pochodzenia matczynego Faza nadczynna przewlekłego limfocytarnego zapalenia tarczycy (hashitoxicosis) Tyreotoxicosis factitia (celowe spożycie preparatów L-tyroksyny) Indukowana jodem nadczynność tarczycy (nadmiar jodu, środki kontrastowe stosowane w radiologii, amiodaron) Aktywująca mutacja genu receptora dla TSH lub białka Gsα (zespół McCune-Albrighta) Wole guzkowe nadczynne (najczęściej pojedynczy guzek nadczynny, rzadziej wole wieloguzkowe) Zróżnicowany rak tarczycy przebiegający z nadczynnością (brodawkowaty, pęcherzykowy) Oporność przysadkowa na hormony tarczycy Gruczolak przysadki produkujący TSH (TSH-oma) Objawy W większości przypadków choroba Gravesa i Basedowa u dzieci przebiega z obecnością wola i tachykardią, często z towarzyszącą łagodną oftalmopatią. Rozpoznawanie Nadczynność tarczycy rozpoznaje się na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz badań laboratoryjnych. Najczęściej stwierdza się podwyższone stężenia fT4 i/lub fT3 z towarzyszącą supresją stężenia TSH (z wyjątkiem rzadkich przypadków TSH-oma i przysadkowej oporności na hormony tarczycy, kiedy stężenie TSH jest nieadekwatnie wysokie w stosunku do podwyższonych stężeń fT4 i/lub fT3). Rozpoznanie choroby Gravesa i Basedowa opiera się na potwierdzeniu obecności przeciwciał przeciw receptorowi dla TSH (anty-TSH-R) o charakterze stymulującym. Dodatkowo mogą występować także przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg) i peroksydazie tarczycowej (anty-TPO). W badaniu USG tarczyca jest zwykle powiększona, hipoechogeniczna, niejednorodna ze wzmożonym przepływem [2, 7]. Leczenie W leczeniu nadczynności tarczycy u dzieci stosuje się tyreostatyki, jod promieniotwórczy i leczenie operacyjne. Lekiem z wyboru jest tiamazol. Ze względu na duży odsetek nawrotów po leczeniu tyreostatykiem, leczenie to jest zwykle wstępem do leczenia radykalnego. Wspomagająco w celu opanowania objawów klinicznych nadczynności tarczycy stosuje się β-blokery (propranolol) [5, 6, 7, 9]. Nadczynność tarczycy u płodu i noworodka Częstość występowania nadczynności tarczycy w ciąży wynosi 0,1–0,4% [10]. Najczęściej jest ona związana z chorobą Gravesa i Basedowa [5, 10]. Nadczynność tarczycy w ciąży jest niekorzystna zarówno dla matki, jak i dla płodu/noworodka. Kobiety ciężarne z nadczynnością tarczycy znajdują się w grupie ryzyka rozwoju zastoinowej niewydolności krążenia, nadciśnienia tętniczego, porodu przedwczesnego, stanu przedrzucawkowego oraz przełomu hipermetabolicznego w okresie okołoporodowym. Najważniejsze zagrożenia dla płodu/noworodka to rozwój płodowej/noworodkowej nadczynności tarczycy lub sporadycznie niedoczynności tarczycy pochodzenia ośrodkowego, niska urodzeniowa masa ciała, zwiększona częstość występowania wad wrodzonych (najczęściej układu kostnego: mikrokrania, kraniosynostoza, brachydaktylia), wole, niewydolność krążenia i obrzęki. Nadczynność tarczycy u matki wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem wewnątrzłonowej śmierci płodu i zwiększoną śmiertelnością okołoporodową [11]. U 1–2% noworodków matek z chorobą Gravesa i Basedowa dochodzi do rozwoju autoimmunizacyjnej nadczynności tarczycy związanej z działaniem matczynych przeciwciał pobudzających receptor dla TSH mających zdolność przechodzenia przez łożysko. Objawy nadczynności tarczycy mogą pojawić się już w okresie płodowym. W rozpoznaniu pomocne jest badanie ultrasonograficzne (wole, tachykardia powyżej 160/min, przyspieszone dojrzewanie kości, zwiększona ruchliwość płodu) [5, 7, 11]. Do objawów noworodkowej nadczynności tarczycy należą: wole, tachykardia, niska urodzeniowa masa ciała, słabe przyrosty masy ciała, niepokój, pobudzenie psychoruchowe, wytrzeszcz, nadkomorowe zaburzenia rytmu, przyspieszenie wieku kostnego, przedwczesne zarośnięcie szwów czaszkowych, żółtaczka, hepatosplenomegalia, trombocytopenia, hipoprotrobinemia [5, 7]. Autoimmunizacyjna nadczynność tarczycy u noworodka związana z obecnością matczynych przeciwciał pobudzających receptor dla TSH ma charakter przejściowy, trwa zwykle 2–4 miesięcy i ustępuje wraz z zanikaniem przeciwciał anty-TSH-R w krążeniu dziecka. W przypadkach wymagających leczenia stosuje się tiamazol i wspomagająco propranolol [4, 5]. Rzadkimi przyczynami noworodkowej nadczynności tarczycy mogą być aktywujące mutacje genów receptora dla TSH lub białka Gsα. Defekty te mogą występować sporadycznie lub być dziedziczone autosomalnie dominująco. W tych przypadkach nadczynność tarczycy ma charakter trwały i wymaga leczenia radykalnego. Przyczyny te należy zawsze brać pod uwagę, w przypadku niemowląt, u których nadczynność tarczycy utrzymuje się po 4. [5, 7]. Konsekwencjami nadczynności tarczycy w okresie płodowym i/lub noworodkowym może być upośledzenie rozwoju intelektualnego związane z przedwczesnym zarastaniem szwów czaszkowych i małogłowiem [12]. Niedoczynność tarczycy Definicja Jest to zespół objawów związany z niedostateczną syntezą lub niedostatecznym działaniem hormonów tarczycy. Niedostateczna synteza hormonów tarczycy może wynikać z pierwotnej choroby tarczycy (pierwotna niedoczynność tarczycy) lub z zaburzeń w obrębie układu podwzgórzowo-przysadkowego (centralna/ośrodkowa niedoczynność tarczycy). Przyczyną niedostatecznego działania hormonów tarczycy może być ich nieprawidłowy transport do narządów docelowych lub defekt receptora dla hormonów tarczycy (zespół oporności na hormony tarczycy) [13].Wrodzona niedoczynność tarczycy W populacji noworodków rasy białej wrodzona niedoczynność tarczycy (WNT) występuje z częstością około 1:4000 urodzeń. WNT może mieć charakter trwały lub przejściowy [14]. Przyczyny wrodzonej niedoczynności tarczycy [7, 14, 15]: Pierwotna WNT Dysgenezja tarczycy (wady rozwojowe tarczycy, np. ektopia, aplazja, hipoplazja) Dyshormonogeneza (zaburzenia syntezy hormonów tarczycy związane z defektami enzymatycznymi lub receptorowymi) Podwzgórzowo-przysadkowa WNT Wady rozwojowe podwzgórza i/lub przysadki Uszkodzenia podwzgórza i/lub przysadki (np. poinfekcyjne, pokrwotoczne, związane z niedotlenieniem) Wielohormonalna niedoczynność przysadki uwarunkowana genetycznie Przejściowa WNT Noworodki matek z chorobą autoimmunizacyjną tarczycy z obecnością przeciwciał blokujących receptor dla TSH Polekowa związana ze stosowaniem u matki leków przeciwtarczycowych w ciąży Związana z nadmierną podażą jodu (amiodaron, jodowe środki kontrastowe, środki odkażające zawierające jod) Związana z niedoborem jodu w środowisku Najczęstszą przyczyną WNT na obszarach bez niedoboru jodu, do których należy także Polska, jest niedoczynność pierwotna spowodowana dysgenezją tarczycy. Stanowi ona około 90% przypadków WNT. W skali całego świata najczęstszą przyczyną WNT jest nadal niedobór jodu. Dyshormonogeneza może być związana z defektami enzymatycznymi, które mogą dotyczyć każdego z etapów syntezy hormonów tarczycy lub rzadziej z opornością tkanek obwodowych na hormony tarczycy (defekt lub brak receptora T3). Niedoczynność podwzgórzowo-przysadkowa występuje u około 5% dzieci z WNT i ma zwykle charakter łagodny. Przejściowa pierwotna WNT występuje znacznie rzadziej (1:11 000–1:40 000) i jest najczęściej związana z chorobą autoimmunizacyjną tarczycy u matki i przenikaniem przez łożysko przeciwciał blokujących receptor dla TSH [7, 14, 16]. Nieleczona lub rozpoznana z opóźnieniem WNT prowadzi do nieodwracalnego upośledzenia rozwoju umysłowego dziecka. Wielkość upośledzenia zależy od stopnia niedoboru hormonów tarczycy w okresie życia płodowego oraz od czasu trwania niedoczynności tarczycy po urodzeniu. Ważne jest wczesne postawienie rozpoznania i natychmiastowe rozpoczęcie leczenia (optymalnie najpóźniej do 14. doby życia). Ze względu na brak charakterystycznych objawów klinicznych WNT u noworodków i niemowląt ogromne znaczenie miało wprowadzenie badań przesiewowych obejmujących wszystkie noworodki. Objawy niedoczynności tarczycy pojawiają się zwykle stopniowo w ciągu pierwszych tygodni życia (ryc. 1). Najwcześniejszym objawem WNT jest przedłużająca się żółtaczka fizjologiczna [7, 14, 16]. Objawami świadczącymi o niedostatecznym stężeniu hormonów tarczycy już w okresie płodowym są zmiany w obrębie układu kostnego pod postacią braku jąder kostnienia w nasadzie dalszej kości udowej i nasadzie bliższej kości piszczelowej oraz niezarośnięte ciemię tylne [4]. W Polsce od 1995 roku wszystkie noworodki są objęte badaniami przesiewowymi w kierunku WNT. Badania te są prowadzone na podstawie oznaczania stężenia TSH we krwi pobranej na bibułę po 48 godzinach życia. Zgodnie z algorytmem obowiązującym w Polsce za wynik prawidłowy przyjmuje się stężenie TSH < 12 mIU/l. Wartości TSH ≥ 12 mIU/l uznaje się za podwyższone – jeśli stężenie TSH wynosi < 2 8 mIU/l wymagane jest ponowne pobranie krwi na bibułę, przy wartościach TSH ≥ 28 mIU/l dziecko jest wzywane do najbliższej poradni lub kliniki endokrynologii w celu weryfikacji rozpoznania i jak najszybszego rozpoczęcia leczenia. W przypadku nieprawidłowego wyniku TSH (≥ 12 mIU/l) w oznaczeniach wykonywanych z drugiej bibuły dziecko także jest wzywane do poradni lub kliniki endokrynologii [17]. Istotne jest, że badanie przesiewowe nie pozwala na zidentyfikowanie noworodków z podwzgórzowo-przysadkową niedoczynnością tarczycy. Lekiem z wyboru u dzieci z WNT jest L-tyroksyna podawana doustnie. Leczenie powinno być rozpoczęte najszybciej jak to możliwe, optymalnie nie później niż w 14. dobie życia. W przypadku WNT nie obowiązuje zasada stopniowego zwiększania dawki L-tyroksyny, podaje się od razu maksymalną zalecaną dawkę, wynoszącą w przypadku pierwotnej WNT 10–15 µg/kg/dobę. Leczenie monitoruje się, oznaczając stężenie fT4 i TSH – stężenie fT4 powinno być na górnej granicy normy, a TSH na dolnej granicy normy dla wieku. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami rozpoznanie WNT weryfikuje się, odstawiając preparat L-tyroksyny dopiero po ukończeniu przez dziecko trzech lat [14, 15, 16]. Ryc. 1. Objawy niedoczynności tarczycy u niemowląt z uwzględnieniem częstości występowania (%) [4] Nabyta niedoczynność tarczycy Przyczyny Nabyta niedoczynność tarczycy ma najczęściej charakter pierwotny i jest związana z przewlekłym autoimmunizacyjnym zapaleniem tarczycy, przebiegającym pod postacią wola (choroba Hashimoto) lub zanikowego zapalenia tarczycy [7, 13, 18]. Autoimmunizacyjna choroba tarczycy może być elementem autoimmunologicznego zespołu wielogruczołowego (APS). Zwiększone ryzyko wystąpienia autoimmunizacyjnej choroby tarczycy, przebiegającej z niedoczynnością lub rzadziej nadczynnością tarczycy, występuje u dzieci z zespołem Downa, Turnera, Klinefeltera, cukrzycą typu 1 i celiakią [7, 18, 19].Częstość występowania Częstość zachorowań rośnie wraz z wiekiem. U dzieci poniżej 4. nabyta niedoczynność tarczycy występuje sporadycznie, u dzieci w wieku szkolnym wynosi 1,2%. Szczyt zachorowań przypada na okres dojrzewania płciowego, z wyraźną przewagą dziewcząt [13, 18]. Objawy Jednym z najczęstszych i najbardziej charakterystycznych objawów niedoczynności tarczycy u dzieci jest zwolnienie tempa wzrastania. Objaw ten może wyprzedzać pojawienie się innych dolegliwości i zawsze powinien skłaniać lekarza do oceny funkcji tarczycy [18]. Objawy nabytej niedoczynności tarczycy [13, 18]: Zwolnienie tempa wzrastania Wole Przedwczesne/opóźnione dojrzewanie płciowe Senność Spowolnienie umysłowe Bradykardia Zaparcie Nietolerancja zimna Obniżona temperatura ciała Retencja płynów i przyrost masy ciała Sucha skóra Opóźnione odruchy ścięgniste głębokie Nabyta niedoczynność tarczycy może mieć przebieg subkliniczny (skąpoobjawowy) lub jawny. Subkliniczna niedoczynność tarczycy przebiega ze słabo wyrażonymi, dyskretnymi objawami klinicznymi i prawidłowym stężeniem hormonów tarczycy z nieznacznie podwyższonym stężeniem TSH (do 10 mIU/l). Rozpoznawanie Niezbędne jest oznaczenie stężenia TSH i fT4. W niedoczynności subklinicznej podwyższonemu stężeniu TSH towarzyszy prawidłowe stężenie hormonów tarczycy, natomiast w niedoczynności jawnej – obniżone. W przypadku niedoczynności tarczycy pochodzenia podwzgórzowo-przysadkowego stężenie TSH jest zwykle prawidłowe lub obniżone, czemu towarzyszy obniżone stężenie hormonów tarczycy. Potwierdzeniem przewlekłego autoimmunizacyjnego zapalenia tarczycy jest stwierdzenie podwyższonego miana przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-Tg, anty-TPO lub anty-TSH-R) lub cech limfocytarnego zaplenia tarczycy w badaniu cytologicznym. W badaniu ultrasonograficznym stwierdza się hipoechogeniczną, niejednorodną tarczycę. Charakterystyczne jest opóźnienie wieku kostnego [13, 18].Leczenie Lekiem z wyboru jest L-tyroksyna. Zapotrzebowanie na L-tyroksynę zmienia się wraz z wiekiem dziecka i jest większe u dzieci młodszych. Celem leczenia jest zapewnienie prawidłowego wzrastania i rozwoju dziecka. Należy unikać stosowania zbyt wysokich dawek L-tyroksyny – u niemowląt może to prowadzić do przedwczesnego zarastania szwów czaszkowych i małogłowia, a u dzieci starszych do zaburzeń zachowania i pogorszenia osiągnięć szkolnych. W przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy decyzja o leczeniu powinna być podjęta indywidualnie [18]. Podsumowanie W prezentowanej pracy omówiono wszystkie najistotniejsze zagadnienia związane z nadczynnością i niedoczynnością tarczycy u dzieci do sześciu lat, z uwzględnieniem problemów okresu noworodkowego. Przedstawiono zasady rozpoznawania oraz postępowania. Ze względu na kluczową rolę hormonów tarczycy w procesie prawidłowego wzrastania i rozwoju dziecka ogromne znaczenie ma wczesne rozpoznawanie i właściwe leczenie zaburzeń funkcji tarczycy. Analiza przypadków klinicznych Przypadek 1. Dziewczynka w wieku pięciu lat i ośmiu miesięcy będąca pod opieką Kliniki Pediatrii i Endokrynologii WUM od około trzech lat z powodu nadczynności tarczycy. W wywiadzie w wieku około 2,5 lat przez kilkanaście tygodni luźne stolce, do kilku wypróżnień na dobę, słabe przyrosty masy ciała oraz niedokrwistość (Hb 10,8 g/dl, E 4,3 x 106/ul, MCV 75,1 fl). W rodzinie predyspozycja genetyczna w kierunku choroby trzewnej oraz autoimmunizacyjnego zapalenia tarczycy: ciotka dziewczynki leczona z powodu celiakii, u matki dodatnie miano przeciwciał przeciw transglutaminazie, bez rozpoznanej celiakii oraz choroba Hashimoto. Prowadząc diagnostykę różnicową dolegliwości występujących, u dziewczynki wykluczono chorobę trzewną, zakażenie pasożytnicze, w tym lambliazę oraz nietolerancję pokarmową. Po wykluczeniu przyczyn gastrologicznych wykonano oznaczenia hormonów tarczycy. Uzyskane wyniki wskazywały na nadczynność tarczycy: TSH 0,00 uIU/ml, podwyższone fT3 13,64 pg/ml i fT4 2,63 ng/dl. Stwierdzono także podwyższone stężenia przeciwciał anty-TPO 960,3 IU/ml (norma < 5,6) i anty-Tg 141,8 IU/ml (norma < 4,1). Dziewczynkę skierowano wówczas do Kliniki Pediatrii i Endokrynologii WUM w celu dalszego leczenia. Przy przyjęciu dziewczynka była w stanie ogólnym dobrym, bardzo aktywna, ruchliwa, w badaniu przedmiotowym stwierdzono gładką, wilgotną, aksamitną skórę, tachykardię do 160/min, bez wyraźnego zwolnienia czynności serca w nocy, nadal utrzymywały się luźne stolce z domieszką śluzu (5–6/dobę). W celu uzupełnienia diagnostyki oznaczono stężenie przeciwciał anty-TSH-R 25,53 IU/l (norma < 1,8). W badaniu ultrasonograficznym tarczyca wykazywała cechy zapalenia autoimmunizacyjnego – była niepowiększona, ale niejednorodna, o nieprawidłowej echogeniczności i zwiększonym przepływie. Rozpoznano nadczynność tarczycy w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa, rozpoczęto leczenie tiamazolem i propranololem oraz preparatami żelaza w celu wyrównania niedokrwistości niedoborowej. Leczenie tiamazolem prowadzono około 2 lata i 9 miesięcy, stopniowo redukując dawkę tiamazolu. W czasie zmniejszania dawek tiamazolu konieczne było wprowadzen... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? Roczną prenumeratę dwumiesięcznika "Opieka Farmaceutyczna" Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma ...i wiele więcej! Sprawdź

nadczynność tarczycy u dziecka forum